Quyền chọn mua (Call option)
Khái niệm
Quyền chọn mua trong tiếng Anh là Call option.
Quyền chọn mua (Call option) được định nghĩa như sau: một quyền chọn mua cho người mua sở hữu quyền được mua một loại tài sản cơ sở ở một mức giá cố định (gọi là giá thực hiện) trong một khoản thời gian xác định. Đổi lại, người mua quyền phải trả ngay cho người bán quyền một khoản tiền gọi là phí quyền chọn, người bán quyền có nghĩa vụ phải bán tài sản khi người mua thực hiện quyền (nghĩa là mua tài sản).
Khái niệm liên quan
Người mua quyền chọn mua (Call buyer): người mua quyền chọn mua hi vọng là giá tài sản cở sở sẽ tăng và sẵn sàng trả một cái giá nhỏ (là phí mua quyền chọn) để đầu cơ tăng giá. Kì vọng này được phản ánh trong một tỉ số phổ biến đó là tỉ số Put Call. Đây là tỉ lệ giữa số quyền chọn bán trên số quyền chọn mua đã được giao dịch.
Ví dụ: Bạn mua một quyền chọn mua cổ phiếu MSFT tháng 7 tại giá thực hiện là X = 25 USD/cổ phiếu và phải trả phí là C = 4,75 USD/cổ phiếu, thị giá của MSSFT là S = 29,37 USD/cổ phiếu.
Giả sử vào 5 ngày sau, MSFT tăng lên S = 33 USD. Vì quyền chọn mua cho phép bạn mua MSFT ở mức giá 25 USD nên lợi nhuận của bạn trong quyền chọn lúc này là chênh lệch giữa thị giá cổ phiếu và giá thực hiện quyền chọn trừ đi khoản phí đã trả cho người bán quyền chọn (33 – 25) – 4,75 = 3,25 USD/cổ phiếu.
Bạn có thể bán quyền này hoặc thực hiện mua cổ phiếu theo quyền rồi bán cổ phiếu này đi để kiếm lời. A là điểm hoà vốn vì khi thị giá cổ phiếu ở mức giá này (S = A = 29,75 USD) thì chênh lệch giữa thị giá cổ phiếu và giá thực hiện vừa đúng bằng phí phải trả cho quyền chọn (A – X = 29,75 – 25 = 4,75 USD).
Giá cổ phiếu càng tăng, lợi nhuận của bạn trên option càng lớn. Ngược lại, nếu giá cổ phiếu giảm, bạn có khả năng lỗ và mức lỗ tối đa chính là bằng khoản phí bạn đã trả khi mua quyền chọn.
Người bán quyền chọn mua (Call writer): người bán hay còn gọi là người viết quyền chọn mua hi vọng giá tài sản sẽ đi ngang hoặc giảm giá. Do hi vọng như thế nên họ bán quyền chọn mua trên các tài sản, đó là thứ mang lại cho họ thu nhập thêm thực sự để bù trừ cho sự giảm giá tài sản nếu anh ta đúng. Sự phòng hộ này giúp cho những ai đang sở hữu tài sản mà không phải bán chúng.
Vì dụ: hình 2, bạn bán một quyền chọn mua trên cổ phiếu MSFT tại giá thực hiện là 25 USD/cổ phiếu khi MSFT đang được giao dịch ở mức giá là 29,37 USD/cổ phiếu và nhận phí là 4,75 USD/cổ phiếu; giả sử ngày sau, MSFT rớt xuống còn 24,62 USD/cổ phiếu nhưng giá trị tài khoản của bạn vẫn như cũ vì khoản rớt giá đã được bù đắp bằng khoản phí bạn thu vào khi bán quyền chọn mua.
(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Thị trường tài chính và các định chế tài chính, NXB Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh)
