Chính sách tiền tệ là gì?
Chính sách tiền tệ hay còn được gọi là chính sách lưu thông tiền tệ là quá trình quản lý cung tiền được thực hiện bởi ngân hàng trung ương để điều hành để tác động trực tiếp đến tình hình kinh tế nhằm mục đích ổn định và phát triển kinh tế. Chính sách tiền tệ được chia ra làm 2 dạng là chính sách tiền tệ thắt chặt và chính sách tiền tệ mở rộng, hay còn gọi là nới lỏng tiền tệ.
Chính sách tiền tệ là công cụ để điều tiết và tác động trực tiếp đến nền kinh tế, nó có vai trò quan trọng trong việc ổn định kinh tế. Sau đây chúng ta sẽ tìm hiểu chính sách nới lỏng tiền tệ là gì?
Chính sách nới lỏng tiền tệ là gì?
Chính sách tiền tệ mở rộng hay còn gọi là chính sách nới lỏng tiền tệ là chính sách tiền tiền tệ với mục đích nhằm mục đích thúc đẩy nền kinh tế và kiểm soát tình hình tài chính của quốc gia tế thông qua các công cụ ngoại hối và tín dụng. Chính sách tiền tệ mở rộng giúp kích cầu nền kinh tế bằng việc bơm tiền vào thị trường, khi bơm tiền vào thị trường thì lãi suất sẽ có xu hướng giảm, tạo kích cầu chi tiêu trong dân, dẫn đến kích cầu trong sản xuất kinh doanh, tạo công ăn việc làm cho người lao động qua đó làm giảm tỷ lệ thất nghiệp
Chính sách tiền tệ mở rộng được áp dụng trong trường hợp nền kinh tế đang rơi vào tình trạng suy thoái.
Các biểu hiện của suy thoái kinh tế:
- Đồng USD tăng mạnh
- Vận tải biển suy yếu
- Dự báo bi quan về tổng sản phẩm quốc nội (“GDP”)
- Nhu cầu dầu mỏ yếu
- Thị trường chứng khoán suy giảm
- Biến động thị trường lao động
- Bất ổn chính trị, mâu thuẫn chính sách
- Điều kiện tín dụng
- Lãi suất trái phiếu
- Nợ xấu gia tăng
- Các yếu tố ngoại sinh như thời tiết hay chiến tranh
(Xem thêm bài: Suy thoái kinh tế là gì? Biểu hiện và hậu quả)
Các công cụ mà ngân hàng trung ương sử dụng chính sách tiền tệ mở rộng bao gồm:
- Hạ tỷ lệ dự trữ bắt buộc
- Giảm lãi suất cho vay
- Nghiệp vụ thị trường mở
- Tỷ giá hoái đoái
Mục tiêu thực hiện chính sách tiền tệ mở rộng
Mục tiêu chính sách tiền tệ bao gồm các mục tiêu chính và mục tiêu trung gian, trong đó:
1/ Mục tiêu chính của chính sách tiền tệ
Kiểm soát lạm phát và ổn định giá trị đồng tiền
Chính sách tiền tệ có thể tác động đến sự tăng hoặc giảm giá trị đồng tiền từ đó giúp kiểm soát lạm phát và ổn định giá trị đồng tiền. Việc kiểm soát lạm phát không có nghĩa là đưa tỷ lệ lạm phát về bằng 0, mà là đưa tỷ lệ lạm phát về con số hợp lý, điều đó sẽ giúp kích thích tăng trưởng kinh tế.
Tạo việc làm, giảm tỷ lệ thất nghiệp
Nới lỏng tiền tệ kích thích hoạt động sản xuất kinh doanh, mở rộng quy mô sản xuất của doanh nghiệp. Từ đó tạo nhiều công ăn việc làm, giảm tỷ lệ thất nghiệp
Tăng trưởng kinh tế
Chính sách nới lỏng tiền tệ tác động trực tiếp và gián tiếp đến tăng trưởng kinh tế thông qua việc thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, đưa những chỉ số kinh tế về những con số khả quan hơn
2/ Mục tiêu trung gian
Ngoài ra, chính sách tiền tệ cũng hướng đến các mục tiêu trung gian:
Ổn định thị trường tài chính
Việc luân chuyển vốn từ tiết kiệm sang hoạt động mở rộng sản xuất kinh doanh tạo ra một hệ thống tài chính ổn định
Ổn định lãi suất
Sự ổn định định lãi suất tạo tiền đề cho sự ổn định của nền kinh tế, vì các kế hoạch kinh doanh, tài chính được thực hiện theo đúng kế hoạch, các dự án đầu tư 1 phần cũng được đi đúng tiến độ
Ổn định thị trường ngoại hối
Sự ổn định tỷ giá hối đoái là một trong những điều kiện cần thiết cho sự ổn định hoạt động thương mại quốc tế. Nó có tác động đến sự dịch chuyển dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam thông qua tỷ giá hối đoái.
3/ Mối tương quan giữa các mục tiêu
Các mục tiêu này có mối quan hệ vừa chặt chẽ, vừa hỗ trợ nhau, vừa kéo theo nhau:
- Tăng trưởng kinh tế-> giảm tỷ lệ thất nghiệp, tạo công ăn việc làm
- Ổn định lãi suất-> ổn định thị trường tài chính
Tùy vào tình hình kinh tế đặc thù tại mỗi thời điểm mà ngân hàng trung ương sẽ ra các công cụ thích hợp để thực hiện chính sách nới lỏng tiền tệ.
Tham khảo:
- Chức năng, vai trò của tiền tệ ngân hàng và thị trường tài chính
- Chính sách tài khóa là gì? Vai trò của chính sách trong kinh tế
Các công cụ thực hiện chính sách nới lỏng tiền tệ
1/. Hạ tỷ lệ dự trữ bắt buộc
Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là tỷ lệ phần tiền gửi mà các ngân hàng trung gian phải giữ lại để dự trữ theo quy định của pháp luật. Tỷ lệ dự trữ bắt buộc ảnh hưởng trực tiếp đến khối lượng tiền trong lưu thông, hay còn gọi ảnh hưởng đến sức tạo tiền.
Công thức tổng tiền gửi mở rộng
Ta thấy, tỷ lệ dự trữ bắt buộc tỷ lệ nghịch với tổng tiền gửi được mở rộng, tác dụng rất lớn đến khối lượng tiền tệ và tín dụng. Từ đó, nếu muốn tăng khả năng tạo tiền trong nền kinh tế, ngân hàng trung ương có thể giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc
2/. Giảm lãi suất
Việc giảm lãi suất sẽ ảnh hưởng đến những chủ thể đang vay và cho vay (tín dụng)
trong nền kinh tế. Khi ngân hàng trung ương giảm lãi suất cho vay, người dẫn sẽ có xu hướng rút tiền tiết kiệm ra vì lãi gửi tiết kiệm kém hấp dẫn. Các doanh nghiệp, chủ thể đi vay có lợi hơn do trả chi phí lãi vay thấp hơn, từ đó kích thích sản xuất kinh doanh. Tác động lớn đến khối tiền tệ và tín dụng cải thiện tình hình kinh tế. Tham khảo kiến thức cơ bản về lãi suất thực
3/. Nghiệp vụ thị trường mở
Nghiệp vụ thị trường mở là công cụ quan trọng nhất của chính sách tiền tệ nói chung và chính sách nới lỏng tiền tệ nói riêng vì nó là yếu tố quyết định đến sự thay đổi trong lãi suất cơ bản và cơ sở tiền tệ, cũng như nguồn biến động chủ yếu trong cung tiền
Khi thực hiện nghiệp vụ thị trường mở trong nỗ lực thực hiện chính sách nới lỏng tiền tệ, ngân hàng trung ương tiến hành mua các chứng từ có giá trên thị trường mở, điều đó làm tăng dự trữ và cơ sở tiền tệ, qua đó là tăng cung tiền và hạ lãi suất ngắn hạn. Đó cũng là mục đích của chính sách tiền tệ mở rộng hướng đến.
Nghiệp vụ thị trường mở giúp chủ động điều chỉnh lượng tiền trong lưu thông mà không phụ thuộc vào nhu cầu đi vay của các ngân hàng trung gian.
4/. Tỷ giá hoái đoái
Muốn tăng hoặc giảm giá trị của đồng nội ngoại so với đồng ngoại tệ, ngân hàng trung ương có thể tác động bằng cách bán hoặc mua ngoại tệ trên thị trường ngoại hối. Để thực hiện chính sách nới lỏng tiền tệ bằng công cụ này, bắt buộc ngân hàng trung ương phải có quỹ dự trữ ngoại hối đủ lớn để có nguồn mua bán ngoại tệ
Kết luận
Như trình bày ở trên, vấn đề gặp phải của nền kinh tế có nhiều trường hợp khác nhau. Vì thế, ứng với mỗi trường hợp sẽ có các biện pháp khác nhau thông qua các công cụ thực hiện chính sách tiền tệ. Việc sử thực hiện công cụ nào phụ thuộc vào chủ trương của nhà nước và tình trạng hiện tại của nền kinh tế. Có khi phải sử dụng kết hợp nhiều công cụ một cách linh hoạt để đạt được hiệu quả tốt nhất
Thông qua bài viết này, Vietcap hy vọng đã cung cấp được thông tin hữu ích đến với nhà đầu tư. Hãy đồng hành cùng Vietcap để cập nhật những kiến thức bổ ích khác nhé.
Powered by Froala Editor
