Khái niệm cho vay tiêu dùng
Cho vay tiêu dùng trong tiếng Anh gọi là Consumer Loans.
Cho vay tiêu dùng là các khoản vay được cấp cho cá nhân, hộ gia đình bởi ngân hàng hoặc các công ty tài chính để thỏa mãn nhu cầu chi tiêu của khách hàng.
Tùy vào từng đối tượng khách hàng, mục đích vay, mức cho vay hay thời hạn cho vay,… mà tổ chức tín dụng có thể cho vay tiêu dùng có hoặc không có tài sản bảo đảm. Hiện nay, cho vay tiêu dùng thường được khách hàng cá nhân, hộ gia đình sử dụng để tài trợ cho các chi phí như mua nhà, mua xe, giáo dục, y tế, du lịch…
Đặc điểm
Thứ nhất, qui mô của từng hợp đồng vay thường nhỏ dẫn đến chi phí tổ chức cho vay cao.
Dù giá trị khoản vay là lớn hay nhỏ thì nhân viên ngân hàng vẫn phải thực hiện đầy đủ các bước trong qui trình tín dụng, dẫn tới chi phí quản lí món vay này tương đương với chi phí cho doanh nghiệp vay một món lớn để sản xuất kinh doanh.
Thứ hai, cho vay tiêu dùng có tính nhạy cảm theo chu kì.
Nó tăng lên trong thời kì nền kinh tế mở rộng, khi mà mọi người dân cảm thấy lạc quan về tương lai. Ngược lại, khi nền kinh tế rơi vào sui thoái, rất nhiều cá nhân và hộ gia đình cảm thấy không tin tưởng sẽ hạn chế vay mượn từ ngân hàng.
Thứ ba, nhu cầu vay tiêu dùng của khách hàng hầu như ít co dãn với lãi suất.
Người tiêu dùng quan tâm đến khoản tiền họ phải trả hàng tháng hơn là lãi suất. Mức thu nhập và trình độ dân trí tác động rất lớn đến việc sử dụng các khoản tiền vay của người tiêu dùng.
Thứ tư, nguồn trả nợ có thể biến động lớn.
Chênh lệch giữa lương, thưởng thu nhập với chi phí sinh hoạt của cá nhân, hộ gia đình chính là nguồn để hoàn trả gốc và lãi cho ngân hàng. Các yếu tố này lại dễ dàng bị ảnh hưởng khi có sự thay đổi về các điều kiện khách quan và chủ quan: Điều kiện kinh tế, xã hội, tiến bộ khoa học kĩ thuật, sức khỏe…
Thứ năm, tư cách của khách hàng là yếu tố khó xác định.
Xác định tư cách khách hàng là quan trọng quyết định thiện chí trả nợ của khách hàng. Tuy nhiên, việc thu thập thông tin của nhóm khách hàng này khó đầy đủ và chính xác, dẫn tới ngân hàng đưa ra quyết định sai lầm, rủi ro tín dụng là điều khó tránh khỏi.
Lợi ích của cho vay tiêu dùng
Đối với ngân hàng
– Mở rộng mối quan hệ với khách hàng.
– Góp phần đa dạng hóa hoạt động kinh doanh, phân tán rủi ro.
Đối với khách hàng
– Được hưởng các tiện ích trước khi tích lũi đủ tiền, cần thiết cho những nhu cầu cấp bách. Tuy nhiên, nếu không được sử dụng hợp lí thì nó cũng chứa đựng những rủi ro khôn lường.
Đối với nền kinh tế
– Tạo cơ hội giảm chi phí giao dịch, mở rộng thị trường hàng hóa, dịch vụ và phân công lao động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho phát triển, tăng sản lượng, việc làm, tạo nguồn thu nhập cho người lao động.
– Cung cấp tài chính, trang trải các chi tiêu tiêu dùng, thúc đẩy thành phần tiêu dùng,…
– Công cụ chủ đề xóa bỏ vòng lẩn quẩn: thu nhập thấp – tiết kiệm ít – sản lượng thấp của những người nông dân nghèo và người lao động ở thành thị có thu nhập thấp.
– Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, tăng thu nhập, phát triển dịch vụ ngân hàng và các tổ chức tín dụng…
(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Tín dụng Ngân hàng, Học viện Ngân hàng, NXB Lao động- Xã hội).
