Vai trò corticoid dạng hít (ICS) cho bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) giai đoạn ổn định
1. Vai trò corticoid dạng hít trong điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính giai đoạn ổn định
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là một rối loạn viêm được đặc trưng bởi cả viêm đường thở và viêm toàn thân và liệu pháp glucocorticoid dạng hít (ICS) có thể làm giảm tình trạng viêm này. Do đó, người ta đã đưa ra giả thuyết ICS có thể cải thiện kết cục lâm sàng [2]. Trong điều trị bệnh nhân COPD giai đoạn ổn định, ICS thuộc nhóm điều trị với vai trò chống viêm [1].
Bằng chứng lâm sàng hạn chế cho thấy ICS có lợi trên hầu hết bệnh nhân. Tuy nhiên, 40 – 50% bệnh nhân COPD vẫn được điều trị bằng ICS. Lý do cho việc sử dụng này là các bác sĩ thừa nhận rằng COPD có thể chồng lấp hen và các thử nghiệm lâm sàng chứng minh lợi ích của ICS bên cạnh liệu pháp giãn phế quản kép ở bệnh nhân COPD mức độ trung bình đến nặng, có đợt cấp thường xuyên [2].
Hiệu quả lâm sàng:
+ Liệu pháp ICS có tác động rất nhỏ đến chức năng phổi, nhưng lại làm giảm đợt cấp, làm chậm sự tiến triển của các triệu chứng hô hấp và có thể cải thiện phần nào tỷ lệ tử vong do COPD [2]
+ Bệnh nhân đã từng hay đã bỏ thuốc mắc COPD đều được hưởng lợi từ ICS trên chức năng phổi và tỉ lệ đợt cấp. Tuy nhiên mức độ hiệu quả trên bệnh nhân hút thuốc lá nhiều hoặc đang hút thuốc lá thấp hơn bệnh nhân hút thuốc lá ít hoặc đã bỏ thuốc [6]
+ Hiệu quả sử dụng ICS đơn độc: Nhiều nghiên cứu đưa ra rằng điều trị thường xuyên đơn độc ICS không làm cải thiện sự giảm dần của FEV1 và tỉ lệ tử vong ở bệnh nhân COPD [9]
+ Hiệu quả sử dụng ICS phối hợp với giãn phế quản tác dụng kéo dài: Phần lớn các nghiên cứu cho thấy hiệu quả của dạng phối hợp cố định LABA + ICS vượt trội hơn LABA đơn độc trên tỉ lệ đợt cấp ở bệnh nhân có tiền sử ít nhất một đợt cấp trong vòng năm trước đó [4]
+ Hiệu quả của ICS trên số lượng bạch cầu ái toan: Có một mối quan hệ giữa số lượng bạch cầu ái toan và ảnh hưởng của ICS, không có và/hoặc ảnh hưởng rất nhỏ được quan sát trên số lượng bạch cầu ái toan thấp và hiệu quả tăng ở bệnh nhân có số lượng bạch cầu ái toan cao [5].
2. Khuyến cáo về sử dụng corticoid dạng hít trong điều trị viêm phổi tắc nghẽn mạn tính giai đoạn ổn định trong GOLD 2023 [1]
- Nhận định chung về sử dụng ICS
+ Điều trị dài hạn đơn độc với ICS không được khuyến cáo trên bệnh nhân COPD (Bằng chứng A)
+ ICS kết hợp với LABA hiệu quả hơn từng thành phần riêng lẻ trong cải thiện chức năng phổi và tình trạng sức khỏe và làm giảm đợt cấp ở bệnh nhân có đợt cấp trung bình đến rất nặng (Bằng chứng A)
+ Việc điều trị thường xuyên với ICS gây tăng nguy cơ viêm phổi, đặc biệt là ở bệnh nhân COPD mức độ nặng (Bằng chứng A) + Phối hợp bộ ba LABA + LAMA + ICS làm cải thiện chức năng phổi, triệu chứng và tình trạng sức khỏe, làm giảm đợt cấp khi so sánh với LABA + ICS, LABA + LAMA hoặc LAMA đơn độc (Bằng chứng A). Dữ liệu hiện tại gợi ý tác dụng có lợi của phối hợp bộ ba vượt trội hơn so với LABA + LAMA liều cố định trên tỉ lệ tử vong ở bệnh nhân COPD có triệu chứng với tiền sử đợt cấp thường xuyên và/hoặc nghiêm trọng
Việc bắt đầu sử dụng ICS thêm vào phác đồ giãn phế quản tác dụng kéo dài cho bệnh nhân COPD có thể tham khảo hình 2.1
