IDO là hình thức huy động vốn ra đời từ khoảng giữa năm 2019, sau các mô hình ICO, STO, IEO. Nhờ được kế thừa kinh nghiệm từ các mô hình đi trước, IDO đã khắc phục được những nhược điểm và phát huy những ưu điểm, trở thành một phương thức huy động vốn hiệu quả và khác biệt.
1. Giới thiệu về IDO
1.1. IDO là gì?
Tại thị trường Crypto, IDO (Initial DEX Offering) là một hình thức thu hút vốn đầu tư cho dự án thông qua việc phát hành token lần đầu tiên trên sàn DEX (Sàn giao dịch Phi tập trung). Nhà đầu tư dự án theo hình thức IDO sẽ mua coin với kỳ vọng dự án sẽ thành công và đồng coin tăng giá, từ đó mang lại lợi nhuận cho họ.
1.2. IDO Whitelist là gì?
Các dự án khi mở bán coin theo hình thức IDO, thường sử dụng cơ chế Whitelist đi kèm. Tức nhà đầu tư cần hoàn thành các nhiệm vụ mà dự án yêu cầu để được đưa vào danh sách Whitelist. Sau đó, những người nằm trong danh sách này sẽ được lựa chọn ngẫu nhiên hoặc chắc chắn được mua token IDO (theo quy định của dự án).
1.3. So sánh IDO với các hình thức khác: IDO, IEO và ICO
2. Cách thức hoạt động của IDO
2.1. Quy trình IDO
Các giai đoạn của một IDO thường phụ thuộc vào sàn giao dịch. Tuy nhiên, một đợt mở bán IDO thông thường sẽ diễn ra theo 04 giai đoạn:
Giai đoạn 1: Cung cấp token
Sau quá trình kiểm duyệt của sàn và được chấp thuận để IDO, dự án sẽ cung cấp một lượng token với mức giá cố định. Nhà đầu tư sẽ khoá tiền của họ để đổi lại suất mua token của dự án.
Giai đoạn 2: Danh sách Whitelist
Người dùng sẽ cần hoàn thành một số nhiệm vụ để được có mặt trong danh sách Whitelist của dự án, hoặc chỉ cần cung cấp địa chỉ ví (tuỳ theo yêu cầu từ phía dự án) để được tham gia IDO.
Giai đoạn 3: Hoàn tất gọi vốn và cung cấp thanh khoản
Một phần số tiền mà dự án huy động được sau khi mở bán IDO sẽ được sử dụng để tạo ra pool thanh khoản cho token của dự án để nhà đầu tư có thể giao dịch. Phần còn lại sẽ trao cho đội ngũ phát triển. Thanh khoản được cung cấp sẽ bị khóa trong một thời gian nhất định, được thống nhất giữa sàn và dự án IDO.
Giai đoạn 4: Phân bổ và niêm yết token
Thông thường, token IDO sẽ được mở khoá một phần tại TGE (Token Generation Event), và vesting lần lượt theo tháng/ năm (phụ thuộc vào quy định của dự án). Nhà đầu tư sẽ được giao dịch ngay sau khi token được niêm yết tại sàn giao dịch.
2.2. Các yếu tố cần lưu ý khi tham gia IDO
- Nghiên cứu kỹ về dự án mình chuẩn bị đầu tư, tham gia IDO trên các sàn DEX uy tín và qua liên kết từ các trang thông tin chính thức để tránh những kẻ lừa đảo.
- Khi đăng ký mua IDO thông thường, nhà đầu tư cần trải qua một đợt xét duyệt đủ tiêu chuẩn mua IDO (Whitelist). Chỉ những ai có mặt trong Whitelist mới mua được token với giá Public và cơ hội có lời mới cao.
- Chỉ đầu tư khoản tiền nằm trong khả năng chịu rủi ro của bạn. Các token thuộc dự án IDO nổi tiếng sẽ tăng nhiều lần sau mở bán nhưng không có gì đảm bảo được yếu tố này.
3. Một số nền tảng IDO phổ biến
- Polkastarter: Polkastarter được đánh giá là một trong những nền tảng Launchpad có số lượng dự án được mở bán cao nhất và có mức ROI (tỷ suất hoàn vốn) tốt trên thị trường hiện nay. Vận hành trên nền tảng Polkadot, Polkastarter có nhiều ưu điểm như anti-scam, token swap xuyên chuỗi mà không bị hạn chế tính năng, cùng với tốc độ xử lý lên tới 160.000 giao dịch mỗi giây (TPS).
- BSC Pad: BSC Pad là nền tảng IDO phi tập trung đầu tiên trên BNB Chain. BSC Pad không những giúp các dự án huy động vốn mà còn thúc đẩy thanh khoản nhờ vào khoảng hơn 10 triệu người dùng của sàn Binance. Với tiêu chí “First come first serve” (Ai đến trước, phục vụ trước), những người tham gia IDO có thể yên tâm được hưởng quyền lợi bình đẳng về cơ hội đầu tư.
- DAO Maker: DAO Maker được đánh giá là một trong những nền tảng Launhpad tốt nhất trên Ethereum nhờ vào chất lượng và sự an toàn của các dự án. Nền tảng này đã đi tiên phong với một số hình thức mở bán token mới như Dynamic Coin Offering (DYCO) cho phép người tham gia được hoàn trả token đã mua hoặc SHO (Strong Holder Offering) dành cho những người dùng tích cực nắm giữ token của mình.
ONUS Launchpad của ONUS cũng là chương trình giúp kết nối các dự án blockchain tiềm năng với cộng đồng, thông qua việc mở bán token tới nhà đầu tư. Tất cả các dự án sau khi được đội ngũ ONUS chọn lọc và thẩm định, sẽ cần vượt qua vòng Voting (Bầu chọn) của cộng đồng trước khi được mở bán chính thức. Điều này nhằm tạo ra môi trường dân chủ và minh bạch cho tất cả người dùng của ONUS.
4. Cách lựa chọn các dự án IDO tiềm năng
Khi đầu tư vào các dự án IDO, nhà đầu tư ngoài nhận thông tin từ sàn giao dịch, cần thận trọng để xác định các dự án có tiềm năng phát triển để mang lại lợi nhuận cho mình. Dưới đây là một số cách phổ biến để nhận biết dự án tiềm năng.
4.1. Quá trình bán token
Các thông tin về token, bao gồm giá token, thời gian bán, cơ chế phân bổ,… cần được công bố rõ ràng, minh bạch. Token được phân bổ theo lộ trình để đảm bảo dự án có đủ vốn để phát triển từng giai đoạn.
4.2. Mức độ phổ biến của dự án trong cộng đồng
Để đánh giá mức độ uy tín của dự án IDO, nhà đầu tư có thể tham khảo mức độ phổ biến của dự án trong cộng đồng. Thông qua việc tham gia các diễn đàn, website quy tụ đông đảo nhà đầu tư IDO kinh nghiệm, nhà đầu tư có thể theo dõi tiến độ IDO, thảo luận về Crypto, đánh giá và cho điểm dự án IDO,…
4.3. Đội ngũ phát triển của dự án
Đội ngũ phát triển là yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của dự án IDO. Dự án uy tín sẽ cung cấp thông tin đầy đủ về đội ngũ và ban cố vấn. Nhà đầu tư có thể đánh giá mức độ tin cậy dựa trên thông tin về trình độ chuyên môn, kinh nghiệm, thành tích,… của team dự án.
4.4. Whitepaper
Whitepaper (sách trắng) là tài liệu quan trọng giúp nhà đầu tư hiểu rõ về dự án IDO. Whitepaper cần cung cấp đầy đủ thông tin về sứ mệnh, kỹ thuật, chiến lược và công nghệ của công ty.
Các thông tin quan trọng cần có trong bảng Whitepaper bao gồm chiến lược IDO, ưu đãi về quyền sở hữu token, các vấn đề về pháp lý, tình hình cạnh tranh, kích thước thị trường, cách thức hoạt động của token và các trường hợp sử dụng, mốc thời gian phát triển và khởi chạy, cố vấn và các đối tác, đội ngũ phát triển, chiến lược quảng bá dự án,…
5. Ưu điểm và hạn chế của IDO
5.1. Ưu điểm của IDO là gì?
IDO càng phổ biến, việc phát hành token ngày càng trở nên công bằng và an toàn hơn với nhà đầu tư. Dưới đây là một số ưu điểm khi tham gia đầu tư hình thức IDO.
- Bạn có thể tham gia IDO thông qua các nền tảng đáng tin cậy, nơi đã có các lần mở bán token thành công. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro khi giao dịch với các dự án mới.
- IDO tạo ra thanh khoản ngay lập tức sau khi mở bán, bằng cách khóa một số tiền huy động được trong các bể thanh khoản. Điều này giúp giảm độ trượt và biến động giá.
- IDO thường không yêu cầu đăng ký hoặc KYC, bạn chỉ cần có ví hoặc tiền mã hoá để tham gia, điều này giúp mở rộng khả năng tiếp cận cho tất cả người dùng.
- IDO có giá cả phải chăng và giúp nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận các dự án. Việc phát hành token thông qua sàn DEX thường dễ và rẻ hơn đối với một dự án nhỏ, ít nổi tiếng; hơn là qua một sàn giao dịch lớn, tập trung.
- IDO thường có các biện pháp hạn chế số lượng token mà một nhà đầu tư duy nhất có thể mua, nhằm ngăn chặn việc thao túng thị trường bởi cá mập.
5.2. Hạn chế của IDO là gì?
IDO có một số mặt tích cực, nhưng những mặt tích cực này cũng có thể là mặt tiêu cực. Những vấn đề này chủ yếu bắt nguồn từ bản chất phi tập trung và ẩn danh của IDO.
- IDO không yêu cầu xác minh danh tính (KYC) hoặc chống rửa tiền (AML). Điều này có thể dẫn đến rủi ro cho nhà đầu tư, chẳng hạn như việc tham gia IDO ở một số quốc gia nhất định có thể là bất hợp pháp nếu token được coi là chứng khoán.
- IDO cũng có ít sự kiểm soát chất lượng đối với các dự án. Điều này có nghĩa là nhà đầu tư có thể gặp rủi ro khi đầu tư vào các dự án lừa đảo hoặc không đáng tin cậy. Nhà đầu tư nên nghiên cứu kỹ lưỡng các dự án IDO trước khi tham gia.
6. Tương lai của mô hình IDO là gì?
Mặc dù mô hình ở trên là một IDO điển hình, nhưng việc phát hành token luôn phát triển. Ví dụ, mô hình IFO (Initial Farm Offering) đang ngày càng phổ biến. Mô hình này có thể được coi là một biến thể của IDO, vì nó cũng sử dụng các khái niệm cốt lõi như bể thanh khoản và sàn giao dịch phi tập trung.
Một thay đổi có thể giúp khắc phục nhược điểm của IDO là việc áp dụng quy trình KYC và AML. Các cơ quan quản lý tài chính trên toàn thế giới đang ngày càng quan tâm đến DeFi và việc quản lý DeFi. KYC và AML hiện là tiêu chuẩn cho các sàn giao dịch tập trung và DEX cũng có thể sẽ phải tuân theo các quy tắc tương tự trong tương lai.
7. Lời khuyên cho nhà đầu tư
Bất kỳ khoản đầu tư nào cũng cần xác định rõ tiềm năng/ rủi ro để mang đến hiệu quả nhất có thể. Dưới đây là một số lời khuyên thiết thực dành cho nhà đầu tư IDO.
- Sử dụng liên kết chính xác để đăng ký tham gia IDO, tránh các trang giả mạo/ scam.
- Tham gia IDO trên các nền tảng DEX phổ biến, đáng tin cậy.
- Nghiên cứu kỹ dự án bạn đầu tư.
- Kiểm tra các điều khoản và điều kiện tham gia IDO.
- Chỉ đầu tư với số vốn bạn có đủ khả năng để mất.
