Nghiệp vụ thị trường mở là gì?
Nghiệp vụ thị trường mở là gì? Là công cụ tài chính để ngân hàng trung ương hoặc cục dự trữ tiền tệ của mỗi quốc gia kiểm soát lượng cung tiền trên thị trường và lãi suất tại các ngân hàng trung gian. Đây là công cụ thiết yếu dùng để kiểm soát toàn bộ thị trường tiền tệ.
Giả sử sau giai đoạn khủng hoảng kinh tế năm 2007-2008 hàng loạt các ngân hàng trung ương của các quốc gia bơm tiền vào thị trường để có thể duy trì sự ổn định của nền kinh tế. Việc bơm tiền thông qua hình thức mua các loại chứng khoán, cổ phiếu để cung tiền. Hoặc cho các ngân hàng trung gian vay tiền với lãi suất thấp. Từ đó, họ tác động đến lãi suất chung của nền kinh tế. Lãi suất giảm làm tăng nhu cầu vay của người dân. Tiền tiếp cận được đến từng hộ gia đình. Đây là phương pháp phổ biến mà ngân hàng trung ương nào cũng dùng để tác động mạnh mẽ đến việc cung cầu tiền. Xác định nghiệp vụ thị trường mở là gì là cơ sở để bạn xác định được các chính sách tiền tệ của một quốc gia.
Ý nghĩa của nghiệp vụ thị trường mở là gì
Nghiệp vụ thị trường mở tác động vĩ mô đến nền kinh tế. Do đó, nó giữ một vai trò quan trọng nhằm điều tiết tiền tại của một quốc gia. Dưới đây là các tác động của nghiệp vụ thị trường mở đối với nền kinh tế như sau:
Kiểm soát cung tiền
Ngân hàng trung ương có trách nhiệm kiểm soát lượng tiền trong thị trường ở một tỷ lệ thích hợp. Do đó, ngân hàng trung ương sẽ sử dụng công cụ tài chính là nghiệp vụ thị trường mở để điều tiết được mức cung tiền của thị trường.
Tùy vào lượng tiền trên trong nền kinh tế đang ở mức nào mà ngân hàng trung ương sẽ cho ra chính sách nghiệp vụ thị trưởng mở rộng hay nghiệp vụ thị trường mở thu hẹp.Ví dụ, một quốc gia đang có mức dự trữ tiền trong dân thấp và họ muốn tăng lượng tiền giữ trong dân. Họ sẽ bán các cổ phiếu, trái phiếu của nhà nước cho các ngân hàng trung gian. Lượng tiền trả cho ngân hàng trung gian sẽ làm tăng lượng tiền cho người dân.
Ngược lại, nếu lượng tiền trong dân nhiều hơn mức quy định thì ngân hàng trung ương sẽ tìm cách thu lại lượng tiền này. Theo đó, họ sẽ áp dụng chính sách nghiệp vụ thị trường thu hẹp để tăng lượng tiền dự trữ tại ngân hàng trung ương. Đây là chính sách hữu hiệu để điều tiết chính sách tiền tệ.
Điều chỉnh lãi suất
Lãi suất vay cao hay thấp giữ một vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Nó tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của nền sản xuất và kinh doanh của một quốc gia. Chính sách tiền tệ nó điều chỉnh lãi suất cho vay giữa các ngân hàng thương mại với người dân.
Ngân hàng trung ương điều chỉnh lãi suất cho vay thông qua việc tác động đến lượng tiền dự trữ của nền kinh tế. Nếu mức cung tiền tăng dẫn đến lãi suất giảm dẫn đến nhu cầu đi vay của người dân tăng. Ngược lại, nếu lượng cung tiền giảm dẫn đến lãi suất tăng và nhu cầu đi vay của người dân giảm. Việc tăng và hạ lãi suất sẽ tác động đến hoạt động sản xuất của mỗi quốc gia.
Giảm tỷ lệ lạm phát
Dựa vào cơ chế của nghiệp vụ thị trường mở là gì bạn sẽ biết được nó làm thay đổi lượng cung tiền trong thị trường như thế nào. Nó tác động đến tỷ lệ lạm phát của nền kinh tế. Ngân hàng trung ương sẽ điều chỉnh lượng cung tiền để tăng hoặc giảm tỷ lệ lạm phát.
Ngân hàng muốn tăng tỷ lệ lạm phát bằng cách tăng cung tiền. Họ sẽ bơm tiền cho các ngân hàng thương mại thông qua việc mua trái phiếu, cổ phiếu mà ngân hàng nắm giữ. Lãi suất giảm dẫn đến hoạt động kinh tế trở nên năng động hơn. Nhưng hệ lụy là tỷ lệ lạm phát tăng.
Ngược lại ngân hàng trung ương muốn giảm áp lực lạm phát bằng cách thu hút lượng tiền, tăng tỷ lệ dự trữ tiền mặt. Họ sẽ bán các trái phiếu cổ phiếu đang nắm giữ cho ngân hàng trung gian để thu lại tiền mặt. Từ đó, tỷ lệ lạm phát giảm. Hiểu được nghiệp vụ thị trường mở là gì bạn sẽ thấy được tác động mạnh mẽ của nó đến sự tăng giảm tỷ lệ lạm phát.
Kiểm soát hoạt động sản xuất nền kinh tế
Nghiệp vụ thị trường mở tác động mạnh mẽ đến đến nền sản xuất của nền kinh tế. Nghiệp vụ thị trường điều chỉnh lượng cung tiền. Mà cung tiền có quan hệ mật thiết đến lãi suất và tỷ lệ lạm phát. Theo đó, hoạt động sản xuất của nền kinh tế tỷ lệ nghịch với mức lãi suất và tỷ lệ thuận với tỷ lệ lạm phát. Dẫn đến nếu tăng lượng cung tiền thì tỷ lệ lạm phát tăng, mức lãi suất giảm và hoạt động sản xuất mở rộng hơn.
Cơ chế hoạt động nghiệp vụ thị trường mở
Cơ chế hoạt động của nghiệp vụ thị trường phụ thuộc lớn vào lượng tiền của nền kinh tế. Nó hoạt động theo các nguyên tắc nhất định:
Quá trình ra quyết định của ngân hàng trung ương
Hiện tại có hai loại nghiệp vụ thị trường mở là nghiệp vụ thị trường mở rộng và thu hẹp. Ngân hàng trung ương sẽ xem xét tình hình kinh tế chung và tỷ lệ tiền dự trữ. Từ đó đưa ra chính sách thu hẹp hay mở rộng.
Họ sẽ đánh giá dựa trên các yếu tố về lãi suất, tỷ lệ lạm phát, tình hình sản xuất để có chính sách tiền tệ thích hợp. Yếu tố quan trọng nhất để đưa ra quyết định có áp dụng nghiệp vụ thị trường mở hay không phụ thuộc lớn vào tỷ lệ dự trữ tiền đã vượt mức cho phép hay chưa.
Tăng cung tiền hoặc giảm cung thông qua nghiệp vụ thị trường mở
Dựa trên các phân tích về thị trường mà ngân hàng trung ương sẽ sử dụng nghiệp vụ thị trường mở để điều tiết chính sách tiền tệ. Như đã phân tích ở trên các quyết định tăng cung tiền hoặc giảm cung tiền đều tác động mạnh mẽ đến lãi suất, tỷ lệ lạm phát và nền sản xuất của mỗi quốc gia.
Mua hoặc bán chứng khoán chính phủ
Ngân hàng trung ương sẽ cho đấu giá để bán các loại trái phiếu, cổ phiếu của kho bạc nhà nước. Hoặc bán các loại trái phiếu, cổ phiếu đang nắm giữ cho các ngân hàng trung gian. Chủ thể chính trong hoạt động mua bán chứng khoán này bao gồm: Ngân hàng trung ương; Các ngân hàng thương mại cổ phần; Công ty tài chính.
Bơm tiền vào hệ thống ngân hàng
Việc áp dụng thị trường mở rộng sẽ tăng lượng tiền dự trữ tại các ngân hàng trung gian. Dẫn đến hoạt động cho vay của ngân hàng trung gian trở nên sôi động hơn. Các doanh nghiệp, người đi vay có thể tiếp cận được nguồn tiền với lãi suất thấp.
