Khi tìm hiểu royalty / royalties là gì, bạn có thể thấy ngay đó là tiền bản quyền. Tiền bản quyền xuất hiện trong nhiều ngành khác nhau, nhưng có cùng mục đích là cho phép người khác sử dụng tài sản và chủ sở hữu có được thu nhập từ việc sử dụng này.
Royalty / royalties là gì hay royalty free là gì?
Royalty là khoản phí mà một bên trả cho bên khác để đổi lấy việc sử dụng tài sản trí tuệ của họ. Một người hoặc công ty có thể cấp phép cho ý tưởng của họ, cho phép người hoặc công ty khác sử dụng biểu tượng, nhãn hiệu hoặc sản phẩm của chính họ.
Tiền bản quyền thường là một tỷ lệ phần trăm nhỏ trong doanh thu kinh doanh có thể được thanh toán trong một khoảng thời gian nhất định hoặc vĩnh viễn.
“Tiền bản quyền Royalty là khoản thanh toán mua quyền sử dụng tài sản của người khác.”
Tại sao tiền bản quyền quan trọng đối với chủ doanh nghiệp?
Tiền bản quyền có thể mang đến lợi ích cho bên sở hữu bản quyền và bên muốn sử dụng nó.
Nếu doanh nghiệp của bạn là bên sở hữu bản quyền, việc cho một bên khác sử dụng một ý tưởng, sản phẩm hoặc thương hiệu là cách phổ biến để tăng vốn mở rộng kinh doanh. Nếu doanh nghiệp của bạn mua bản quyền, bạn sẽ được hưởng các biện pháp bảo vệ pháp lý của một thỏa thuận cấp phép, bên cạnh việc sử dụng mô hình kinh doanh, xây dựng thương hiệu và sản phẩm của bên bán.
Nếu doanh nghiệp của bạn không thuộc 2 loại trên thì có thể bạn muốn đăng lại ảnh, video hoặc nội dung âm thanh vào một lúc nào đó. Nếu bạn chọn hình ảnh có bản quyền hoặc âm nhạc không được dán nhãn là miễn phí bản quyền, bạn cần phải trả tiền bản quyền cho người sáng tạo hoặc có thể phải đối mặt với hành động pháp lý vì sử dụng nội dung đó mà không được phép và / hoặc thanh toán.
Vì vậy, về cơ bản, việc chọn các sản phẩm có thẻ miễn phí bản quyền có thể giúp bạn tiết kiệm tiền khi tạo nội dung của riêng mình đồng thời đảm bảo rằng bạn không vi phạm bất kỳ luật sở hữu trí tuệ nào.
Các loại tiền bản quyền
Như đã nói ở phần royalties là gì, tiền bản quyền có thể bao gồm nhiều loại tài sản khác nhau. Một số loại tiền bản quyền phổ biến hơn là tiền bản quyền sách, tiền bản quyền biểu diễn, tiền bản quyền bằng sáng chế, tiền bản quyền nhượng quyền và tiền bản quyền khoáng sản.
Tiền bản quyền sách: khoản thanh toán này được nhà xuất bản trả cho các tác giả.
Tiền bản quyền âm nhạc: Trong trường hợp này, chủ sở hữu của bản nhạc có bản quyền sẽ nhận được một khoản tiền bất cứ khi nào nhạc hoặc bài hát được phát bởi một đài phát thanh, được sử dụng trong một bộ phim hoặc được sử dụng bởi một bên thứ ba.
Tiền bản quyền bằng sáng chế: Người chế tạo đăng ký cấp bằng sáng chế cho sản phẩm của họ. Sau đó nếu bên thứ ba muốn sử dụng sản phẩm bằng sáng chế đó, họ phải trả tiền bản quyền cho chủ sở hữu. Bằng cách này, nhà phát minh sẽ nhận được được thù lao cho tài sản trí tuệ của họ.
Tiền bản quyền tài nguyên: Tiền bản quyền tài nguyên được người khai thác trả cho chủ sở hữu tài sản. Chẳng hạn như chủ đất có thể nhận tiền bản quyền để cho phép các doanh nghiệp sử dụng đất của họ để tạo ra lợi nhuận, ví dụ như khoan dầu hoặc cho gia súc ăn cỏ.
Tiền bản quyền nhượng quyền thương hiệu: Nhượng quyền là một dạng tiền bản quyền phổ biến khác trong kinh doanh. Bên mua bản quyền sẽ trả tiền cho bên nhượng quyền để có quyền mở chi nhánh dưới tên công ty.
Có lẽ nhượng quyền thương mại nổi tiếng nhất thế giới là chuỗi thức ăn nhanh của McDonald. Các chủ nhà hàng sẽ phải trả tiền cho chủ sở hữu thương hiệu McDonald để sử dụng mô hình kinh doanh và thương hiệu của họ, cũng như có được quyền truy cập vào chuỗi cung ứng và các sản phẩm thực phẩm của họ.
Phương pháp tính phí bản quyền
Có nhiều cách tính phí bản quyền được áp dụng hiện nay, hãy cùng xem các phương pháp tính royalties là gì nhé.
Dựa trên tổng doanh thu
Cách phổ biến nhất để tính phí bản quyền là tỷ lệ phần trăm trên tổng doanh thu (lợi nhuận thu được từ việc bán dịch vụ, hàng hóa và bất kỳ sản phẩm hoặc hàng hóa nào khác) mà bên nhận quyền kiếm được.
Cách tính tiền bản quyền này tạo động lực cho bên nhượng quyền hỗ trợ sự phát triển của bên nhận quyền, vì họ sẽ nhận được càng nhiều tiền thì lợi nhuận của bên nhận quyền càng cao.
Cách tính tiền bản quyền dựa trên tổng doanh thu thường có ba dạng:
- Tỷ lệ phần trăm cố định. Trong trường hợp này, tỷ lệ phí bản quyền được cố định để bên nhận quyền biết số tiền họ phải trả cho bên nhượng quyền hàng tháng hoặc hàng quý. Đây là các tính tiền bản quyền dễ nhất và do đó được sử dụng rộng rãi.
- Tỷ lệ phần trăm tăng dần. Loại thỏa thuận này cho phép bên nhượng quyền thay đổi tỷ lệ phần trăm mà bên nhận quyền trả phí bản quyền dựa trên một số yếu tố quan trọng như địa điểm nhượng quyền (địa điểm mua sắm sầm uất…).
- Tỷ lệ phần trăm giảm dần. Nếu bên nhận quyền bán được nhiều hơn, bên nhượng quyền sẽ thưởng cho họ bằng cách áp dụng tỷ lệ tiền bản quyền thấp hơn. Điều này giúp thúc đẩy người nhận quyền làm việc chăm chỉ và kiếm nhiều tiền hơn.
Tỷ lệ phần trăm tiền bản quyền sẽ khác nhau trong nhiều lĩnh vực, chẳng hạn như trong thương mại thực phẩm, tỷ lệ này là 4%-12% doanh thu. Các nhạc sĩ và tác giả thường có thể nhận được 2% đến 10% từ các nhà xuất bản.
Chủ sở hữu bằng sáng chế thường có mức tiền bản quyền riêng và có thể yêu cầu số tiền lớn hơn nếu muốn mua độc quyền bằng sáng chế của họ.
Tiền bản quyền cố định
Với cách tính tiền bản quyền này, bên nhận quyền sẽ trả một khoản phí nhất định bất kể hoạt động của nhượng quyền thế nào. Các tính này mang lại sự yên tâm cho người nhượng quyền nhưng sẽ kém hấp dẫn hơn với người nhận quyền khi phải trả một khoản phí cố định ngay cả trong thời gian khó khăn.
Tiền bản quyền tối thiểu
Cách tính này thường được áp dụng với cách tính tiền bản quyền theo tỉ lệ phần trăm. Nếu bên nhận quyền không đạt được tổng doanh thu cần thiết để tỷ lệ phần trăm đủ cao, thì họ sẽ trả một khoản tiền tối thiểu.
Giống như phương pháp tiền bản quyền cố định, điều này loại bỏ rủi ro cho bên nhượng quyền nhưng không hoàn toàn hấp dẫn đối với bên nhận quyền.
Bản quyền miễn phí (royalty free)
Bên cạnh các sản phẩm có bản quyền thì cũng có nhiều sản phẩm không cần thanh toán tiền bản quyền liên tục. Tuy nhiên, có một số điều kiện nhất định đi kèm với miễn phí bản quyền như đồng ý mua sản phẩm từ bên nhượng quyền. Điều này cho phép bên nhượng quyền vẫn nhận được thu nhập khi miễn phí bản quyền.
Không có hướng dẫn cụ thể nào để bên nhượng quyền tuân theo về việc ấn định phí bản quyền. Một số bên nhượng quyền có thể áp dụng tỷ lệ phần trăm mà đối thủ cạnh tranh của họ đưa ra, trong khi những người khác có thể lấy một con số bất kỳ. Để tránh mua nhượng quyền thương mại với các khoản phí phi thực tế, hãy đảm bảo rằng bạn tham khảo ý kiến của người có kinh nghiệm trước khi ký hợp đồng.
Qua các thông tin trên đây, hi vọng bạn đã hiểu royalty / royalties là gì, royalty free là gì và các vấn đề xung quanh thuật ngữ này.
Trâm Nguyễn
