Đã tròn 5 năm từ ngày Tezos ICO từ tháng 7 năm 2017. Đây là một trong những dự án có kỷ lục gọi vốn cao nhất từ trước đến nay trong thế giới crypto.
Đã ngót nghét hơn hai mùa “bull market” trôi qua kể từ năm 2017. Nhưng những gì Tezos để lại trên thị trường vẫn chưa thật sự nổi bật như số tiền họ có để phát triển dự án.
Trong bài viết này. Chúng ta cùng tìm hiểu xem Tezos là gì? và nó có gì đặt biệt so với những blockchain layer 1 khác.
Khi nhắc đến Proof-of-Stake thì thì mọi người sẽ nghĩ đến Ethereum 2.0. Nhưng Tezos là một trong những dự án đã sớm sử dụng cơ chế đồng thuận này vào nhiều năm về trước.
Không những vậy họ có cơ chế quản trị trên chuỗi. Giúp blockchain tự động nâng cấp dựa theo phiếu bầu của cộng đồng. Tránh hiện tượng fork làm chia chuỗi và chia rẽ luôn cộng đồng.
Blockchain Tezos (XTZ) là gì?
Tezos là một blockchain tiết kiệm năng lượng. Nó đã được lên ý tưởng từ 2014. Và có một quá trình dài để phát triển đến tận hôm nay.
Sau khi chứng kiến sự chia rẽ qua quá trình hard-fork của Bitcoin và Ethereum. Cộng với rất nhiều lỗi phát sinh trong quá trình viết mã hợp đồng thông minh trên blockchain. Nên Tezos đã rút kinh nghiệm và cải tiến nó. Đưa ra những điểm khác biệt chính giữa Tezos và các blockchain còn lại.
Tezos có gì đặt biệt
Khả năng tự nâng cấp không qua hard-fork
Ở Tezos, việc nâng cấp giao thức được chính thức đề xuất trên blockchain. Và được các bên liên quan bỏ phiếu theo các quy tắc quản trị đặt trước.
Nếu đề xuất được thông qua. Đề xuất sẽ được biên dịch và tự động chuyển sang mạng thử nghiệm Tezos. Sau một thời gian thử nghiệm, một cuộc bỏ phiếu xác nhận sẽ được tổ chức và nếu thành công. Testnet sẽ tự động được đưa lên mạng chính. Điều này cho phép Tezos nâng cấp mà không cần phải hard-fork.
Bản nâng cấp gần đây nhất của Tezos là vào ngày 1 tháng 4 năm 2022.
Ithaca 2 Upgrade đã thay đổi yêu cầu chạy trình xác nhận Tezos (thợ làm bánh) từ 8.000 XTZ thành 6.000 XTZ. Điều này có nghĩa là các nhà đầu tư của Tezos hiện có thể chạy nhiều trình xác thực hơn, nâng cao mức độ phi tập trung hơn.
Hợp đồng thông minh
Tezos sử dụng ngôn ngữ lập trình Michelson được thiết kế từ ngày đầu tiên để trở thành mục tiêu dễ dàng cho việc xác minh chính thức.
Trong ngữ cảnh của hệ thống phần cứng và phần mềm, xác minh chính thức là hành động chứng minh hoặc bác bỏ tính đúng đắn của các thuật toán đã định làm nền tảng cho một hệ thống liên quan đến một đặc điểm kỹ thuật hoặc thuộc tính chính thức nhất định, bằng cách sử dụng các phương pháp toán học chính thức. – Wikipedia
Ethereum đã thiết kế Solidity tương tự như JavaScript để thu hút một số lượng lớn các nhà phát triển. Chúng tôi không nghĩ rằng cách tiếp cận này phù hợp với các hợp đồng thông minh.
Hợp đồng thông minh cần được phát triển một cách cẩn thận. Sự thất bại của chúng có thể làm ảnh hưởng đến danh tiếng của nền tảng. Tốt hơn là thu hút một số lượng vừa phải các lập trình viên tài năng cao hơn là đi theo chiều rộng. Nhiều ứng dụng hữu ích có thể được xây dựng trên các sổ cái này mà không cần sử dụng hợp đồng thông minh và đối với những ứng dụng đó. Chúng tôi có một API JSON tiện lợi.
Nhìn chung, người ta có ấn tượng rằng Ethereum có xu hướng coi các nhà phát triển là người dùng của họ, trong khi Tezos tập trung hơn vào chính người dùng cuối.
Cách hoạt động của blockchain Tezos
Các hợp đồng thông minh trên Tezos sử dụng ngôn ngữ lập trình Michelson độc đáo của và thường được viết bằng ngôn ngữ cấp cao như SmartPy, Ligo hoặc Archetype biên dịch sang Michelson.
Tezos là một blockchain dùng cơ chế Proof of Stake (PoS). Về mặt kỹ thuật, nó sử dụng một biến thể của PoS được gọi là Liquid Proof of Stake (LPoS). Đây cũng là một điểm độc đáo trong việc triển khai của Tezos.
Những người tham gia nắm giữ hơn 6.000 XTZ có thể trở thành đại biểu. Được gọi là “thợ làm bánh” người tạo, ký và xuất bản các khối mới vào blockchain Tezos và xác nhận các khối được tạo bởi những người làm bánh khác. Nếu một người không có đủ 6.000 XTZ hoặc không muốn tự mình thiết lập phần cứng cần thiết. Họ cũng có thể ủy quyền số tiền này cho một thợ làm bánh khác.
Hệ sinh thái Tezos
Blockchain Tezos được xây dựng lên với mục đích sử dụng chung. Nhưng nhìn vào hiện tại ta thấy được. NFT là mảng mạnh nhất đang phát triển trên Tezos.
Tezos trở nên nổi tiếng khi hợp tác với những thương hiệu đẳng cấp thế giới như Manchester United, Redbull Racing, McLaren…
Tezos là blockchain thứ 3 được Rarible hỗ trợ. Sau Ethereum và Flow. Theo kế hoạch hợp tác. Rarible sẽ bắt đầu mở bán và giao dịch các NFT được phát hành trên Tezos. Cũng như tạo lập thị trường thứ cấp cho các NFT đó.
Tezos chính là blockchain mà đã được studio game nổi tiếng Ubisoft chọn làm nền tảng phát hành NFT của họ. Mang tên Digits, được sử dụng trong trò chơi Ghost Recon, Breakpoint. Digits là các vật phẩm, phụ kiện, vũ khí, phương tiện… Mà người chơi có thể mua và sử dụng trong game. Tất cả đều có đặc tính riêng và độc nhất như các NFT truyền thống.
Đồng XTZ là gì?
Hệ sinh thái Tezos được hỗ trợ bởi một số tổ chức trên khắp thế giới. Bao gồm Tezos Foundation. Một tổ chức phi lợi nhuận của Thụy Sĩ chịu trách nhiệm về các sáng kiến giúp nâng cao nhận thức và áp dụng blockchain Tezos.
Đợt phát hành tiền mã hóa lần đầu (ICO) của Tezos diễn ra vào tháng 7 năm 2017. Tezos đã huy động được 232 triệu USD (bao gồm 66.000 bitcoin và 361.000 ETH).
Điều này làm cho nó trở thành một trong những dự án blockchain gây quỹ được nhiều nhất từ trước đến nay. Mạng beta đã được khởi chạy vào tháng 6 năm 2018, mạng này đã phát triển thành mạng chính vào ngày 17 tháng 9 năm 2018.
XTZ có ký hiệu là ꜩ. Là đồng tiền gốc của chuỗi khối Tezos. Nó được sử dụng để tương tác với các dApps, thanh toán phí, bảo mật mạng thông qua đặt cược. Và cung cấp một đơn vị kế toán cơ bản trên nền tảng Tezos.
Nguồn cung đang lưu hàng: 893.578.804 XTZ
XTZ không có giới hạn nguồn cung tối đa.
Đội ngũ sáng lập
Năm 2014, khi vẫn còn làm việc tại Morgan Stanley. Arthur Breitman đã xuất bản một sách trắng nêu rõ các nguyên tắc đằng sau Tezos.
Tezos được sáng lập bởi Arthur Breitman. Người Pháp và là cựu kỹ sư của Google X và Waymo. Người đã tiếp tục làm việc với tư cách là nhà phân tích định lượng tại Morgan Stanley. Tezos được phát triển với sự tham gia của Kathleen Breitman, vợ của Arthur và một cựu nhân viên của quỹ đầu cơ Bridgewater Associates và R3. Một công ty phần mềm. Cặp đôi được cho là đã gặp nhau tại một cuộc gặp mặt của Anarcho-Capitalist ở New York.
Tezos Foundation báo cáo tháng 3 năm 2022.
Tất cả hoạt động và quản trị mạng đều được phân cấp và Tezos Foundation từ chối bất kỳ vai trò nào trong hoạt động của mình. Thay vào đó, họ hỗ trợ sự phát triển của cơ sở hạ tầng Tezos. Và cung cấp các khoản tài trợ và tài trợ khác để thúc đẩy việc áp dụng mạng.
Tezos đã được thúc đẩy như một blockchain NFT định hướng nghệ thuật trên thực tế. Động lực này trong lĩnh vực nghệ thuật và văn hóa dự kiến sẽ tiếp tục phát triển với sự hiện diện tăng cường tại các sự kiện toàn cầu. Điều này sẽ cho phép thế giới nghệ thuật đón nhận Tezos nhiều hơn nữa.
Song song đó, các thị trường keystone Tezos NFT tiếp tục thu hút các nghệ sĩ tài năng. Và các nhà sưu tập đam mê thông qua các trải nghiệm và chức năng lấy người dùng làm trung tâm.
Tezos cũng là một trong số ít những blockchain có “một đống tiền” để phát triển dự án của họ.
Bạn còn nhớ vào năm 2017. Họ kêu gọi vốn được 232 triệu USD bao gồm 66.000 bitcoin và 361.000 ETH chứ.
Đương nhiên là họ không bán hết số Bitcoin đó ra USD và lưu trữ. Họ vẫn tiếp tục lưu trữ BTC và cho đến nay giá trị BTC tăng lên theo thời gian. Thì số tiền mà họ huy động ban đầu cũng trở nên lớn theo.
Để quản lý đầy đủ các yêu cầu thanh khoản của chính mình. Quỹ nắm giữ một danh mục đầu tư thận trọng và đa dạng với các tài sản thanh khoản như trái phiếu, ETF và hàng hóa tại các ngân hàng Thụy Sĩ.
Hơn nữa, fiat được giữ với một số ngân hàng ở nhiều khu vực pháp lý: 66% bằng đô la Mỹ, 14% bằng euro, 11% bằng bảng Anh, 7% bằng franc Thụy Sĩ và 2% bằng đô la Singapore. Các tài sản khác chủ yếu là vốn chủ sở hữu chiến lược hoặc các khoản đầu tư nợ hoặc tiền điện tử như Bitcoin.
Để kết lại bài viết này thì chúng ta có một câu hỏi vui là:
Theo bạn thì với số tiền “khá lớn” như thế này để phát triển dự án. Thì trong tương lai liệu Tezos có thành công với sứ mệnh của mình?
Và tôi cũng tin rằng nếu mùa gấu mà có kéo dài thêm tận 20 năm nữa thì Tezos cũng không lo hết tiền để phát triển.
