Khi bắt đầu khám phá thế giới của tiền mã hóa, nhiều người thường gặp khó khăn vì xuất hiện quá nhiều thuật ngữ mới. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu các thuật ngữ phổ biến trong cryptocurrency, giúp bạn hiểu rõ hơn về lĩnh vực đầy hứa hẹn này.
Stablecoin
Stablecoins là một loại tài sản kỹ thuật số được thiết kế để duy trì giá trị ổn định theo giá trị của tiền pháp định hoặc các tài sản khác mà người sáng lập mong muốn. Ví dụ, một nhà đầu tư có thể mua stablecoins liên quan đến giá trị của đồng USD, Euro, Yên Nhật hoặc thậm chí là vàng và dầu. Sự xuất hiện của stablecoin giải quyết một trong những thách thức quan trọng nhất của thị trường tiền mã hóa, đó là biến động giá (Volatility).
Nhờ có stablecoin, những người đầu tư có thể dễ dàng chuyển đổi các tài sản mã hóa có biến động giá mạnh, ví dụ như Bitcoin, sang stablecoin để tránh sự không ổn định, mà không cần phải chuyển đổi chúng thành tiền fiat (tiền pháp định) truyền thống. Điều này mang lại sự linh hoạt cho các nhà đầu tư trong việc quản lý rủi ro đối với biến động giá của tiền mã hóa.
Altcoin
Altcoin (tiền mã hóa thay thế) là một thuật ngữ được sử dụng để chỉ tất cả các loại tiền mã hóa ngoài Bitcoin (BTC). Các altcoin đầu tiên ra đời vào năm 2011 và từ đó đã có hàng nghìn loại khác nhau. Nói cách khác, mọi loại tiền mã hóa, trừ Bitcoin, được gọi chung là altcoin. Ban đầu, altcoin được thiết kế để cải thiện các yếu điểm của Bitcoin như tốc độ giao dịch hoặc tiêu tốn năng lượng.
Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ tiền mã hóa, altcoin đã trở thành một phần quan trọng của cơ cấu tiền mã hóa, phục vụ nhiều mục đích khác nhau cho các nhà phát triển và nhà đầu tư. Altcoin không chỉ giúp cải thiện hiệu suất giao dịch mà còn mang lại sự đa dạng và sáng tạo trong việc áp dụng công nghệ blockchain cho nhiều lĩnh vực khác nhau.
Bitcoin
Bitcoin (viết tắt là BTC) là một trong những loại tiền mã hóa đầu tiên trên thế giới, được sáng lập bởi Satoshi Nakamoto dưới dạng một phần mềm mã nguồn mở. Hiện nay, Bitcoin đóng vai trò quan trọng như một phương tiện thanh toán và là một lựa chọn đầu tư phổ biến.
Thông qua công nghệ Blockchain, Bitcoin cho phép giao dịch trực tiếp giữa người mua và người bán mà không cần sự can thiệp của các tổ chức tài chính trung gian. Điều này mang lại sự tiện lợi và đáng tin cậy đối với các giao dịch liên quan đến Bitcoin. Hơn nữa, công nghệ Blockchain cũng đảm bảo tính bảo mật và an toàn cho thông tin liên quan đến giao dịch, sở hữu Bitcoin, giúp ngăn chặn các trường hợp bị đánh cắp.
ICO
ICO (viết tắt của Initial Coin Offering) là một khái niệm trong thị trường tiền mã hóa, thường dùng để ám chỉ việc phát hành loại tiền mã hóa đầu tiên của một dự án mới.
Đây là một hình thức gọi vốn từ cộng đồng tiền mã hóa nhằm hỗ trợ phát triển các dự án sử dụng công nghệ Blockchain. Ngày nay, nhiều người có thể nhầm lẫn rằng ICO với hoạt động IPO trong thị trường chứng khoán.
Tuy nhiên, điểm khác biệt quan trọng là ICO không phải chào bán cổ phần của công ty để huy động vốn. Thay vào đó, ICO chủ yếu hướng đến thu hút đầu tư cho dự án trong giai đoạn đầu bằng cách cung cấp token, và những người đầu tư sở hữu token này không có quyền sở hữu trong công ty.
ICO thường nhấn mạnh tiềm năng của dự án và hứa hẹn giá trị trong tương lai dựa trên việc sử dụng các token trong hệ thống dự án.
Airdrop coin
Airdrop trong lĩnh vực tiền mã hóa đề cập đến việc phân phát đồng coin một cách miễn phí cho cộng đồng người dùng. Giá trị của những đồng coin này có thể tăng lên nếu người dùng có thể lan truyền và thu hút nhiều người khác tham gia vào dự án.
Nguồn gốc của Airdrop xuất phát từ việc, trong giai đoạn đầu của các dự án tiền mã hóa, thường ít người chú ý đến chúng. Để xây dựng một cộng đồng mạnh mẽ tham gia dự án, nhóm phát hành thường phân phát miễn phí một số lượng đồng coin nhất định cho mọi người, từ đó giúp coin của họ tiếp cận và phát triển cộng đồng. Nhờ đó, giá trị của đồng coin có thể tăng lên.
Thông thường, mỗi chiến dịch Airdrop đại diện cho cơ hội để các dự án tiền mã hóa tiếp cận một lượng lớn người dùng tiềm năng. Mặc dù là chương trình miễn phí, các chiến dịch Airdrop Coin thường được tổ chức rộng rãi với quy mô lớn và chiến dịch quảng cáo mạnh mẽ.
Bagholder
Thuật ngữ “Bagholder,” hay còn gọi là “người giữ túi,” là một cụm từ không chính thức dùng để miêu tả nhà đầu tư đang nắm giữ một đồng tiền mã hóa mà giá trị của nó đã giảm đáng kể hoặc gần như đã không còn giá trị. Mặc dù tài sản của họ có thể mất giá, nhưng trong hầu hết các trường hợp, Bagholder thường kiên trì giữ tiền mã hóa của họ trong một thời gian dài.
Hành vi này của những nhà đầu tư có thể được giải thích bằng nhiều cách, và một trong những lý do phổ biến là vì họ hy vọng có thể khắc phục khoản lỗ của mình bằng cách duy trì đầu tư. Tuy nhiên, điều này thường khiến họ không nhận ra sự mất giá đáng kể của tài sản và bỏ lỡ nhiều cơ hội lãi lớn trong khi vẫn giữ đồng coin không có giá trị.
Token
Token là một loại tiền mã hóa được phát hành trên nền tảng công nghệ Blockchain. Khác với Coin, Token không có Blockchain riêng và hoạt động trên các nền tảng Blockchain có sẵn. Điều này giúp giảm thời gian và chi phí cần thiết để phát hành Token, và quá trình xây dựng Token cũng tương đối đơn giản.
Trong quá trình hoạt động, việc bảo trì và nâng cấp Token cũng tương đối thuận lợi, bởi vì chúng được xây dựng trên nền tảng Blockchain đã có sẵn. Tuy nhiên, do sự phụ thuộc vào các nền tảng công nghệ có sẵn này, Token thường không thể đảm bảo tính linh hoạt và độc lập như Coin.
Ama
Ama (thường được sử dụng trong cộng đồng Blockchain) là viết tắt của cụm từ “Ask Me Anything” – “Hỏi tôi bất cứ điều gì.” Đây là một sự kiện trực tuyến nhằm mục đích giải đáp mọi thắc mắc của cộng đồng. Buổi Ama có thể được thực hiện qua hình thức Livestream, trực tiếp trên các nền tảng như Facebook, Telegram. Nó thường thu hút sự tham gia của người dùng bằng cách cung cấp các phần thưởng như Airdrop. Buổi Ama là cơ hội để người tham gia có thể đặt câu hỏi và tìm hiểu về một dự án hoặc một cá nhân trong lĩnh vực Blockchain.
KYC
Trong thế giới tiền mã hóa, KYC (Know Your Customer/Client) được hiểu đơn giản là quá trình “xác minh danh tính.” Đây là quá trình mà các sàn giao dịch tiền mã hóa thực hiện để xác thực danh tính của khách hàng. Mục tiêu chính của KYC là cung cấp xác minh danh tính và duy trì bảo mật bằng cách áp dụng nhiều tầng lớp bảo vệ, nhằm đảm bảo an toàn cho tài khoản và ngăn chặn sự xâm nhập từ các kẻ tấn công.
Hiện nay, nhiều sàn giao dịch tiền mã hóa đã áp đặt yêu cầu KYC. Đây là điều kiện để khách hàng có thể tận dụng những lợi ích giao dịch như giao dịch số lượng lớn hoặc giảm phí rút tiền khỏi sàn giao dịch.
Tuy nhiên, hầu hết các sàn giao dịch hiện nay vẫn chưa có chính sách KYC rõ ràng. Theo một nghiên cứu toàn cầu về các sàn giao dịch gần đây, đã phát hiện hơn 65% sàn giao dịch trên thị trường vẫn chưa có quy trình KYC hoàn chỉnh và minh bạch.
HODL
Hodl (viết tắt từ “Hold on to dear life”) hoặc Hold coin là thuật ngữ trong thị trường tiền điện tử, ám chỉ việc nắm giữ tiền điện tử. Hodl coin thường đề cập đến việc đầu tư dài hạn, trong đó nhà đầu tư mua các đồng tiền và giữ chúng trong thời gian dài, chờ đợi sự tăng giá. Một số ví dụ phổ biến về cách sử dụng từ này bao gồm: “Hold to die,” “Hodl hay xả,” “Hold con nào?”…
Những người thực hiện hodl thường được gọi là Holder. Điều này trái ngược với Trader, người thường thực hiện các giao dịch ngắn hạn trên thị trường tiền điện tử. Hodl là chiến lược đầu tư phổ biến trong cộng đồng tiền điện tử và thường ám chỉ niềm tin vào tiềm năng tăng giá của các đồng tiền mã hóa trong tương lai.
Wallet
Trong lĩnh vực Blockchain, Wallet (ví tiền điện tử) là một tài khoản cho phép bạn lưu trữ và nhận các loại tiền mã hóa như Bitcoin, Ethereum, và nhiều loại khác.
Về bản chất, ví có thể lưu trữ nhiều đồng Coin và Token cùng một lúc. Tuy nhiên, hầu hết các ví tiền mã hóa trên thị trường hiện nay thường chỉ hỗ trợ một số loại tiền mã hóa cụ thể. Điều này có nghĩa rằng bạn cần sử dụng ví cụ thể cho từng loại tiền mã hóa mà bạn muốn lưu trữ hoặc giao dịch. Wallet đóng vai trò quan trọng trong việc bảo mật và quản lý tiền mã hóa cá nhân của bạn.
Bull market
Bull Market (thị trường bò) là thuật ngữ sử dụng để mô tả sự phát triển tích cực của thị trường, có nhiều dấu hiệu của sự tăng trưởng. Một trong những đặc điểm nhận dạng trong giai đoạn Bull Market là hầu hết các đồng tiền mã hóa tăng giá.
Dưới sự tác động của tình hình này, nhà đầu tư thường trở nên lạc quan, đầy sự hưng phấn và có thể có nhu cầu tích lũy thêm tài sản mã hóa, với hy vọng sẽ đạt được lợi nhuận từ sự phát triển tích cực của thị trường.
DApp
Dapp (Decentralized application) là ứng dụng phi tập trung, còn được gọi là ứng dụng phân quyền. Đây là các ứng dụng kỹ thuật số chạy trên mạng blockchain hoặc mạng ngang hàng (peer-to-peer) của nhiều máy tính thay vì hoạt động trên một máy tính đơn lẻ. Nhờ điều này, DApps không bị kiểm soát bởi bất kỳ tổ chức trung tâm nào.
Các điều kiện cần đáp ứng để trở thành một ứng dụng phân quyền DApp bao gồm:
- Ứng dụng phải sử dụng một loại token mã hóa (có thể là Bitcoin hoặc một token nội bộ).
- Ứng dụng phải là mã nguồn mở 100%, được điều hành tự động và không bị kiểm soát bởi bất kỳ tổ chức trung gian nào, đặc biệt là không có sự kiểm soát lớn đối với token của nó.
- Dữ liệu và thông tin hoạt động của ứng dụng phải được lưu trữ một cách mã hóa trên một blockchain công cộng và phi tập trung.
- Ứng dụng phải tạo token bằng cách sử dụng thuật toán mật mã chuẩn để chứng minh sự đóng góp của các nút mạng cho hoạt động của ứng dụng (ví dụ: Bitcoin sử dụng thuật toán Proof of Work).
Smart contract
Smart Contract (Hợp Đồng Thông Minh) là thuật ngữ mô tả một tập hợp các quy tắc và giao thức ứng dụng công nghệ Blockchain, cho phép tự động thực hiện các điều khoản và thỏa thuận giữa các bên tham gia vào hợp đồng. Các điều khoản được thiết lập và định rõ trong smart contract có giá trị tương tự như các hợp đồng pháp lý truyền thống.
Với Smart Contract, việc thực hiện các điều khoản trong hợp đồng diễn ra tự động mà không cần sự can thiệp từ bên ngoài. Điều này giúp đảm bảo tính chính xác và độ minh bạch cao trong việc thực hiện hợp đồng. Ngoài ra, Smart Contract cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc truy xuất thông tin khi cần thiết.
Satoshi
Satoshi Nakamoto là một cá nhân hoặc tổ chức giữ danh tính ẩn danh, được cho là đã sáng lập một trong những đồng tiền mã hóa đầu tiên – Bitcoin, và đã khởi tạo phần mềm mã nguồn mở Bitcoin Core (trước đây là Bitcoin-Qt).
Cụ thể, theo tài liệu được ghi nhận, việc phát triển Bitcoin bắt đầu từ năm 2007 khi Satoshi tin rằng có thể xây dựng một hệ thống giao dịch mà các bên tham gia không cần phải tin tưởng lẫn nhau và không cần sự kiểm duyệt từ bất kỳ tổ chức trung gian nào.
Năm 2008, Satoshi đã đăng ký tên miền để tạo trang web bitcoin.org và công bố tài liệu về tiền mã hóa kỹ thuật số (Bitcoin). Ông được công nhận là “cha đẻ” của công nghệ Blockchain. Từ giữa năm 2010, Satoshi bắt đầu mất liên lạc với cộng đồng phát triển Bitcoin sau khi chuyển quyền kiểm soát mã nguồn cho Gavin Andresen với chìa khóa bảo đảm. Từ đó đến nay, danh tính chính xác của Satoshi Nakamoto vẫn được giữ là một bí ẩn.
FOMO
FOMO là viết tắt của “Fear of Missing Out,” tức hội chứng sợ bỏ lỡ, lo lắng về việc bỏ lỡ cơ hội. Đây là tâm lý rất phổ biến trong cộng đồng nhà đầu tư và xuất hiện trong hầu hết các loại giao dịch, bao gồm cả chứng khoán, thị trường ngoại hối (Forex), và thị trường tiền điện tử.
Hội chứng FOMO thường xảy ra khi nhà đầu tư quyết định tham gia vào một giao dịch hoặc đầu tư vì sợ bỏ lỡ cơ hội kiếm lợi nhuận. Nó có thể dẫn đến quyết định không suy nghĩ kỹ lưỡng hoặc mua vào một tài sản với giá cao hơn mà không suy xét rủi ro tài chính.
Hội chứng FOMO cũng có thể xuất hiện khi người tham gia thị trường thấy rằng mọi người xung quanh đang có lợi nhuận và họ không muốn bị bỏ lại. Khi mua theo phương thức này, nhà đầu tư có thể thu được lợi nhuận nhưng cũng có thể mua vào tài sản ở mức giá đỉnh với rủi ro thua lỗ cao.
Meme coin
Meme Coin là một trong những sáng kiến khá thú vị trong thế giới tiền mã hóa. Cụ thể, Meme Coin là các đồng tiền được lấy cảm hứng từ các hình ảnh phổ biến trên Internet hoặc các sự kiện diễn ra trong thế giới thực. Đa số Meme Coin trở nên phổ biến nhờ sự giới thiệu của những người có ảnh hưởng lớn trong cộng đồng.
Những đồng tiền này thường có hình ảnh mang tính chất “hài hước” và đã thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng, đặc biệt là từ các nhà đầu tư trẻ thế hệ Gen Z.
Fork
Để hiểu về thuật ngữ Fork, trước hết chúng ta cần nhớ rằng Blockchain là một mạng lưới phi tập trung dựa trên việc các tham số đồng thuận giữa các nút mạng để xác thực giao dịch và lưu trữ thông tin. Tuy nhiên, có thời điểm các yếu tố như độ trễ trong việc lan truyền thông tin hoặc lỗi trong quá trình truyền tải giao dịch dẫn đến việc các nút mạng không đạt được đồng thuận về trạng thái tiếp theo của Blockchain. Khi điều này xảy ra, một hiện tượng gọi là Fork xảy ra, trong đó chuỗi khối của Blockchain bị chia thành hai hoặc nhiều chuỗi khối hợp lệ.
Ba dạng phân nhánh Fork phổ biến bao gồm:
- Phân tách tạm thời (Temporary Fork): Hiện tượng này xảy ra khi hai người khai thác cùng khai thác một khối mới vào cùng thời điểm.
- Phân tách cứng (Hard Fork): Đây là hiện tượng xảy ra khi giao thức Blockchain thay đổi một cách không tương thích với phiên bản cũ, tạo ra hai chuỗi khối hoàn toàn riêng biệt.
- Phân tách mềm (Soft Fork): Điều này xảy ra khi giao thức Blockchain thay đổi để vẫn có thể tương thích ngược với phiên bản cũ, tạo ra một sự phân nhánh nhưng vẫn giữ tính tương thích với chuỗi khối gốc.
Distributed Ledger
Distributed Ledger, hay còn được gọi là “sổ cái phân tán” trong lĩnh vực Blockchain, là một hệ thống cơ sở dữ liệu ghi chép mọi thông tin về giao dịch trên mạng lưới Blockchain.
Điều đặc biệt là thông tin này được lưu trữ và cập nhật thông qua một thuật toán đồng thuận bởi những người tham gia (hoặc nút) trong mạng, thay vì thông qua một bên trung gian. Khi đạt được sự đồng thuận, tất cả các nút lưu trữ một bản sao sổ cái giống nhau.
Điều này giúp các mạng lưới Blockchain hoạt động mà không cần sự can thiệp của bên thứ ba để giám sát và quản lý các giao dịch, đồng thời đảm bảo tính chính xác và trung thực của thông tin ghi chép.
Defi
DeFi (Decentralised Finance) hay thường được gọi là tài chính phi tập trung, là một hệ thống bao gồm các sản phẩm tài chính (chủ yếu là tiền mã hóa) mà người dùng có thể truy cập và sử dụng trên một mạng Blockchain phi tập trung công khai. Với tính chất phi tập trung và sử dụng giao dịch ngang hàng (Peer-to-Peer), bất kỳ ai cũng có thể tham gia và tận dụng các dịch vụ DeFi mà không cần thông qua ngân hàng hoặc tổ chức tài chính trung gian.
Hoạt động trong lĩnh vực DeFi tương tự như trong tài chính truyền thống (CeFi). Cụ thể, người dùng có thể thực hiện gửi tiết kiệm, cho vay, mượn, giao dịch, chuyển khoản, thanh toán hóa đơn, và nhiều hoạt động tài chính khác, nhưng toàn bộ quy trình diễn ra trên nền tảng phi tập trung và được kiểm soát thông qua các smart contract trên Blockchain.
White paper
Trong lĩnh vực tiền điện tử, White Paper, hay còn gọi là “sách trắng,” là một tài liệu chi tiết giới thiệu về dự án ICO (Initial Coin Offering – Đợt phát hành lần đầu). Mục tiêu của tài liệu này là giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về dự án và cung cấp cái nhìn tổng quan, giúp họ đưa ra quyết định có nên đầu tư vào dự án này hay không.
Thường, một White Paper sẽ bao gồm các điểm thảo luận sau:
- Thông tin tổng quan về dự án.
- Quyền lợi cho nhà đầu tư tham gia.
- Mô tả về tiềm năng thị trường và điểm đặc biệt của dự án.
- Mô tả sản phẩm tiền điện tử của dự án.
- Giá chào bán đồng tiền mã hóa.
- Kế hoạch sử dụng vốn huy động.
- Thông tin về đội ngũ sáng lập, điều hành dự án.
- Lộ trình phát triển của dự án.
- Và nhiều điểm khác nữa.
Bắt đáy
Tương tự như đầu tư chứng khoán, thuật ngữ “Bắt đáy” (Bottom Fishing) trong thị trường tiền điện tử ám chỉ hành động mua vào tiền điện tử ở mức giá mà nhà đầu tư tin rằng đó có thể là mức giá thấp nhất với hi vọng rằng giá sẽ tăng nhanh chóng, tạo cơ hội kiếm lợi nhuận lớn.
Dù đầu tư “Bắt đáy” có thể mang lại lợi nhuận cao, nhưng cũng đồng nghĩa với sự rủi ro cao, do việc dự đoán đáy thị trường không phải lúc nào cũng chính xác. Điều quan trọng là thực hiện nghiên cứu kỹ lưỡng và quản lý rủi ro khi tham gia vào hành động này.
Trên đây chỉ là một số các thuật ngữ trong cryptocurrency thường xuyên được đề cập. Tuy nhiên, thực tế có nhiều thuật ngữ và kiến thức phức tạp hơn. Vì vậy, để thực sự nắm vững và tận dụng toàn diện hệ sinh thái tiền điện tử, quý đọc giả nên chủ động học hỏi và tham gia trực tiếp vào thị trường!
Dù vậy, cần lưu ý rằng thị trường tiền điện tử tiềm ẩn khá nhiều rủi ro mà không được Nhà nước bảo hộ như chứng khoán, do đó, nhà đầu tư cũng cần cẩn trọng khi tham gia.
