Kể từ lúc có thông tin Binance “vô tình” shill công nghệ ZK, các đồng coin hệ này đã tăng khá mạnh trong thời gian qua. Vậy ZK là gì? Công nghệ tiềm năng như thế mà được cả CZ Binance và Vitalik Buterin “bullish” như vậy?
ZK là gì?
Zero-Knowledge Proof (ZKP) là một công nghệ tiên tiến cho phép chứng minh tính xác thực thông tin mà không cần cung cấp tất cả các thông tin liên quan.
Cụ thể, trong một giao dịch zero knowledge, bên chứng thực có thể chứng minh rằng họ có thông tin bí mật mà bên nhận muốn biết mà không cần tiết lộ thông tin này cho bên nhận.
Trong thị trường tiền điện tử, ZK-Rollups là một trong những ứng dụng tiên tiến nhất của công nghệ ZKP, được sử dụng để giải quyết các vấn đề tắc nghẽn blockchain hiện nay, đặc biệt là trên nền tảng Ethereum.
ZK-Rollups tập trung lượng lớn các giao dịch trên Ethereum vào từng khối dữ liệu, sau đó xử lý chúng off-chain và đẩy kết quả cuối cùng trở lại on-chain. Điều này giúp cải thiện tốc độ giao dịch và giảm chi phí trong quá trình giao dịch.
Giả sử anh em muốn chứng minh cho người khác rằng mình biết mật khẩu của tài khoản ngân hàng của mình mà không tiết lộ mật khẩu đó. anh em có thể sử dụng phương pháp Zero Knowledge để chứng minh điều này.
Cụ thể, anh em có thể yêu cầu người khác đặt ra một loạt các câu hỏi về tài khoản ngân hàng của anh em, chẳng hạn như số dư trong tài khoản, số tiền được gửi hoặc rút gần đây, số tài khoản, v.v. Sau đó, anh em sẽ trả lời các câu hỏi đó mà không tiết lộ mật khẩu của mình.
Với phương pháp này, người khác sẽ có thể được chứng minh rằng anh em biết về tài khoản ngân hàng của mình mà không cần tiết lộ bất kỳ thông tin bí mật nào. Đây chính là một ví dụ cơ anh em về phương pháp Zero Knowledge Proof.
Tổng quan về công nghệ ZK
Ưu điểm
- Bảo mật: ZK giúp bảo vệ thông tin riêng tư và tránh tiết lộ thông tin quan trọng.
- Chứng minh được tính đúng đắn của thông tin: ZK cho phép chứng minh tính đúng đắn của một thông tin mà không cần phải tiết lộ thông tin liên quan.
- Tính khả thi: ZK có thể được triển khai trên nhiều hệ thống khác nhau mà không yêu cầu quá nhiều tài nguyên tính toán
- Chống giả mạo: ZK cho phép xác minh tính xác thực của thông tin mà không cần phải tiết lộ bất kỳ thông tin bổ sung nào. Do đó, nó giúp ngăn chặn sự giả mạo thông tin hoặc cuộc gặp gỡ giữa các bên.
- Tính toàn vẹn: ZK đảm bảo tính toàn vẹn của thông tin được chia sẻ giữa các bên, do không yêu cầu các bên phải tiết lộ bất kỳ thông tin nào về dữ liệu gốc.
- Ứng dụng rộng rãi: ZK có nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực khác nhau, chẳng hạn như bảo mật truy cập, chứng thực người dùng, xác thực dữ liệu, đăng nhập an toàn và giao dịch tài chính
Nhược điểm
- Độ phức tạp: Việc triển khai và sử dụng ZK yêu cầu một kiến thức chuyên sâu về mật mã học và lập trình. Nó có thể làm cho việc phát triển và triển khai hệ thống sử dụng ZK trở nên khó khăn hơn.
- Khó kiểm tra: ZK không dễ dàng để kiểm tra và xác minh tính đúng đắn của quá trình chứng minh.
- Tốn kém: ZK yêu cầu tài nguyên tính toán cao, đặc biệt là trong các trường hợp phức tạp hơn, do đó có thể tốn kém và không thực tế trong một số trường hợp sử dụng.
- Khó triển khai: ZK có thể khó triển khai trên các hệ thống phức tạp, do yêu cầu các kỹ thuật tiên tiến trong lĩnh vực mật mã học và lập trình.
Zero Knowledge và Rollups là 2 công nghệ tách biệt?
Zero Knowledge Proof (ZKP) và Rollups là hai công nghệ khác nhau và có mục đích sử dụng khác nhau trong hệ thống blockchain.
Zero Knowledge Proof (ZKP) là một công nghệ được sử dụng để chứng minh tính đúng đắn của thông tin mà không cần phải tiết lộ chi tiết của thông tin đó. Nó được sử dụng để bảo vệ tính riêng tư và bảo mật dữ liệu, đồng thời tăng tốc độ xử lý giao dịch trên blockchain.
Trong khi đó, Rollups là một kiến trúc được sử dụng để cải thiện tốc độ và khả năng mở rộng của blockchain bằng cách tổng hợp các giao dịch thành các gói giao dịch lớn hơn và xử lý chúng bên ngoài blockchain chính. Rollups giúp giảm chi phí xử lý và tăng tốc độ xử lý giao dịch trên blockchain.
Mặc dù ZKP và Rollups có mục đích khác nhau, nhưng chúng có thể được sử dụng cùng nhau để tăng cường tính riêng tư và khả năng mở rộng của các ứng dụng blockchain. Ví dụ, Rollups có thể sử dụng ZKP để bảo vệ tính riêng tư và bảo mật dữ liệu, đồng thời tăng tốc độ xử lý giao dịch.
Tham khảo: Rollups là gì? Điểm đặc biệt của công nghệ Rollups?
Tại sao công nghệ ZK tại tương thích tốt với Rollups?
Công nghệ Zero Knowledge (ZK) tương thích tốt với Rollups vì nó cho phép việc xác thực các giao dịch trên Rollups được thực hiện một cách nhanh chóng và hiệu quả mà không cần phải kiểm tra từng giao dịch một cách chi tiết.
Trong một hệ thống Rollups thông thường, nhiều giao dịch được tổng hợp lại và lưu trữ trên blockchain chính. Khi người dùng muốn kiểm tra tính đúng đắn của một giao dịch cụ thể, họ phải kiểm tra toàn bộ các giao dịch trước đó trong chuỗi. Điều này tốn rất nhiều thời gian và tài nguyên.
Tuy nhiên, khi sử dụng công nghệ Zero Knowledge Proof, việc xác thực các giao dịch trên Rollups chỉ cần thực hiện một lần duy nhất, đồng thời giữ được tính riêng tư và bảo mật của dữ liệu. Bằng cách sử dụng Zero Knowledge Proof, người dùng có thể chứng minh tính đúng đắn của một giao dịch mà không cần tiết lộ chi tiết của giao dịch đó. Điều này giúp tăng tốc độ xử lý giao dịch trên Rollups và giảm chi phí xử lý. Vì vậy, công nghệ Zero Knowledge Proof trở thành một lựa chọn lý tưởng cho các hệ thống Rollups.
Zk-Rollups vs Optimistic-Rollups
Optimistic Rollups (ORUs) và ZK-Rollups (ZKUs) đều là các giải pháp Layer 2 trên Ethereum, giúp cải thiện tốc độ xử lý và giảm chi phí giao dịch. Tuy nhiên, chúng có những khác biệt quan trọng như sau:
- Cơ chế xác thực: ORUs sử dụng cơ chế xác thực lạc quan (optimistic) để xác minh các giao dịch, trong đó các giao dịch được xử lý trên chuỗi con Layer 2 và sau đó được xác minh trên chuỗi chính Ethereum. Trong khi đó, ZKUs sử dụng các chứng minh Zero-knowledge để chứng minh tính đúng đắn của các giao dịch, giảm thiểu tải trọng cho chuỗi chính Ethereum.
- Độ tin cậy: ORUs đòi hỏi một mức độ tin cậy cao hơn, do các giao dịch được xác minh trên chuỗi chính Ethereum. Nếu có bất kỳ sự cố nào xảy ra, ORUs có thể gây ra tác động tiêu cực đến chuỗi chính Ethereum và các giao dịch liên quan. Trong khi đó, ZKUs có mức độ tin cậy cao hơn, do tính bảo mật của các chứng minh Zero-knowledge.
- Tốc độ xử lý: ZKUs có thể xử lý một lượng lớn các giao dịch một cách nhanh chóng, do không cần phải chờ xác minh trên chuỗi chính Ethereum. Trong khi đó, ORUs có thể mất một khoảng thời gian để xác minh các giao dịch trên chuỗi chính Ethereum, dẫn đến tốc độ xử lý chậm hơn so với ZKUs.
- Chi phí: ZKUs yêu cầu các chứng minh Zero-knowledge phức tạp và chi phí cao để thực hiện, tuy nhiên, chi phí này có thể giảm khi số lượng giao dịch tăng lên. Trong khi đó, ORUs không yêu cầu các chứng minh Zero-knowledge và do đó có chi phí thấp hơn, tuy nhiên, chi phí này có thể tăng lên khi số lượng giao dịch tăng lên.
Tóm lại, ORUs và ZKUs đều có những ưu và nhược điểm riêng, tùy thuộc vào nhu cầu của ứng dụng cụ thể để chọn giải pháp phù hợp.
Cơ hội đầu tư?
Nếu anh em đang quan tâm về mảng ZK và đang muốn đầu tư vào những dự án thuộc lĩnh vực này có thể tham khảo qua bài viết dưới đây nhé:
Những dự án thuộc mảng Zero-Knowledge đáng chú ý?
Ngoài ra, anh em có thể tham khảo thêm về các “xu hướng mới trên thị trường” và các “blockchain” mới đáng chú ý tại các bài viết dưới đây:
– 7 Trend tiềm năng “Bùng Nổ” mạnh trong 2023
– Top các blockchain đáng chú ý trong năm 2023
Tổng kết
Allinstation đã cung cấp cho anh em đáp án cho câu hỏi ZK là gì. Anh em hãy cùng tìm hiểu và đánh giá dự án thuộc mảng Zero-Knowledge (ZK) để có những quyết định đầu tư sáng suốt nhất. Chúc anh em may mắn!!!
Anh em tham gia các kênh thông tin của chúng mình để thảo luận về câu hỏi Zero-Knowledge (ZK) là gì và bắt kịp những diễn biến mới nhất của thị trường nhé:
? HC Capital Channel | HC Capital Group Chat ? HC Research Channel | HC Research Group Chat ? Margin HC Channel | Margin HC Group Chat ? HC Gem Alerts | HC Gem Alerts Chat
