Bancor là gì?
Bancor là sàn giao dịch phi tập trung (DEX) vận hành trên các blockchain Ethereum và EOS blockchains. Sàn này tập trung vào việc cung cấp thanh khoản cho các đồng coin có vốn hoá thị trường nhỏ và rất nhỏ và tạo nguồn thu cho các nhà cung cấp thanh khoản.
Để hỗ trợ các giao dịch token dựa trên pool thanh khoản token mà không có người mua hay bán thích hợp, giao thức Bancor sẽ tận dụng hợp đồng thông minh của các công cụ tạo lập thị trường (AMM). Token của mạng lưới Bancor (BNT) là token ERC-20 nguyên bản của DEX, đóng vai trò làm token mang giá chung để thực hiện giao dịch và cũng giúp những người giữ token có quyền bình chọn trên DAO của Bancor.
Lược sử về Bancor
Giao thức thanh khoản on-chain Bancor được đồng sáng lập bởi Eyal Hertzog và Guy và Galia Benartzi vào tháng 6 năm 2017. Đợt phát hành đầu (ICO) này là một trong những chiến dịch gọi vốn lớn nhất trong lĩnh vực blockchain tại thời điểm đó. Dự án đã kêu gọi được 153 triệu USD chỉ trong 3 giờ đồng hồ. Hiện Bancor đã được thiết lập ổn định và là một trong những DEX đầu tiền sử dụng AMM để thực hiện các giao dịch của các token dựa trên Ethereum. Các lệnh thực hiện bởi AMM sử dụng pool thanh khoản on-chain thay vì các sổ lệnh trung tâm khớp người mua và người bán dựa trên giá chào mua và giá chào bán.
Ban đầu, những người nắm giữ BNT và các token khác (bao gồm cả ETH) trên mạng lưới Bancor có thể lập tức đổi token để lấy token NPXS và ngược lại. Tuy nhiên, vào tháng 7 năm 2018, có người đã lấy trộm 25.000 ETH, 2,5 triệu BNT, và 230 triệu token NPXS từ giao thức Bancor. Đội ngũ Bancor đã lấy lại, cho đóng băng hoặc huỷ số BNT bị trộm, nhưng số ETH và NPXS thì không. Điều này đã dẫn đến các tranh cãi gay gắt về tính quản trị tập trung của giao thức, nhân tố cho phép đội ngũ này đơn phương kiểm soát nguồn cung BNT.
Sự cố này đã khiến đội ngũ phải phi tập trung hoá nền tảng bằng cách chuyển quyền quản trị đến một tổ chức tự trị phi tập trung (DAO). DAO của Bancor đã đi vào hoạt động vào cuối năm 2020. DAO cho phép những người giữ BNT đề xuất và bình chọn đối với các cập nhật của giao thức và các vấn đề trong quản trị.
Tháng 9 năm 2019, Bancor tuyên bố rằng sẽ airdrop toàn bộ lượng Ethereum dự trữ đến những người nắm giữ BNT. Đội ngũ này cũng đã thay đổi cơ chế token để thiết lập một chương trinh mang tính lạm phát để trao thưởng cho các pool thanh khoản, oracle và nhà phát triển dựa trên bình chọn của cộng đồng.
Bancor V2.1 được phát hành vào tháng 3 năm 2021 với nguồn cung BNT mới và các cập nhật về quản trị giúp giải quyết mối lo ngại về sàn giao dịch AMM. Phép lặp trước đó của Bancor yêu cầu các nhà cung cấp thanh khoản nạp 2 loại tài sản, BNT và token liên quan, với số lượng tương ứng đến mỗi pool – đây là cách thường thấy đối với các pool thanh khoản. Tuy nhiên, quá trình này thường dẫn đến việc vô tình tiếp xúc với 1 trong 2 token, nên hiện tại, Bancor sẽ để người dùng cung cấp thanh khoản cho từng token.
Cách thức hoạt động của Bancor
Giao thức Bancor là một mạng lưới các hợp đồng thông minh đóng vai trò làm pool thanh khoản. Các hợp đồng này thực hiện giao dịch token thuật toán đến pool thanh khoản on-chain. Điều khác biệt nhất về Bancor so với hầu hết các sàn giao dịch tập trung và phi tập trung là, như họ tự tuyên bố: “Thanh khoản trên Bancor được hàng ngàn người dùng không liên kết cung cấp. Những người này đều nhận được một phần phí giao dịch của Bancor, thay vì thanh khoản đến từ chỉ một vài nhà tạo lập thị trường chuyên nghiệp.”
Người dùng chỉ cần cung cấp duy nhất một token đến các pool trên Bancor, và Bancor cũng cung cấp lớp chắn bảo vệ 100% tổn thất tạm thời – một rủi ro thường thấy khi cung cấp 2 token đến một pool thanh khoản.
Việc thêm thanh khoản trên Bancor không cần được cấp phép (không có bên trung tâm nào kiểm soát toàn bộ quy trình như với giao thức DeFi) và giao thức cũng có thể được thiết lập một cách đơn giản, cho phép người dùng mới thêm thanh khoản hoặc giao dịch token chỉ bằng vài cú nhấp chuột.
Bancor được dùng làm gì?
Hầu hết các pool thanh khoản trên giao thức Bancor đều dự trữ BNT (token mạng lưới của Bancor), cũng như các token được người dùng nhận thanh khoản cung cấp. BNT đóng vai trò làm token trung gian kết nối các pool trong mạng lưới và giữa các blockchain.
BNT có thể được stake để nhận thưởng, giành quyền bình chọn trong DAO và tạo điều kiến cho việc chuyển đổi giữa các chain.
Vì mỗi pool trong mạng lưới đều giữ một phần thanh khoản dưới dạng BNT, việc stake BNT sẽ thêm thanh khoản được khoá trong các pool Bancor, từ đó tăng tính thanh khoản cho từng pool trong mạng lưới.
Khi đang đợi kết quả bình chọn từ cộng đồng, giao thức Bancor có thể kích hoạt Phần thưởng Stake BNT. Phần thưởng được phân phối bằng các BNT mới đúc, qua đó cũng sẽ tăng lạm phát của toke. Bằng cách đổi một phần BNT thành vBNT, người dùng sẽ có thể bình chọn trong DAO của Bancor và về các quyết định tương tự.
Cuối cùng, Bancor dùng BNT trong các pool để xử lý giao dịch token giữa các blockchain. Trong quá trình này, BNT sẽ tự đúc và tự huỷ giữa các chain để tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch xuyên chain – hiện đang có trên các blockchain Ethereum và EOS.
